- Opublikowano: 21 marca 2022, 10:00
- Komentarze: 0
Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów na świecie (10% wszystkich nowotworów u mężczyzn i 9% u kobiet), a także jednym z najbardziej śmiertelnych – po pięciu latach przeżywa mniej niż połowa chorych (ogółem 48,3% chorych).
Na szczęście rak jelita grubego jest uleczalny, a wykrycie zmian nowotworowych na wczesnym etapie, zwiększa szansę na całkowite wyleczenie. Co jednak istotne, nowotwór może rozwijać się przez lata i nie dawać żadnych wyraźnie niepokojących sygnałów i tym samym opóźniać jego rozpoznanie i etap właściwego leczenia.
A to właśnie wczesne rozpoznanie jest kluczem do całkowitego wyleczenia, dlatego niezwykle ważna jest profilaktyka, w tym poddawanie się badaniom przesiewowym.
Przyczyny raka jelita grubego
Przyczyny powstawania i rozwoju raka jelita grubego są ciągle przedmiotem badań, ale istnieje szereg czynników, które zwiększają ryzyko jego wystąpienia:
- wiek (powyżej 50 roku życia),
- otyłość,
- używki (papierosy, alkohol),
- siedzący tryb życia,
- uwarunkowania genetyczne (np. rodzinna polipowatość gruczolakowata),
- choroby jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Crohna),
- dieta bogata w tłuszcze zwierzęce i czerwone mięso, ale pozbawiona witamin.
Wczesne wykrywanie i leczenie
Rak jelita grubego długo nie daje niepokojących objawów, a gdy te się już pojawią, to często nowotwór jest w zaawansowanym stadium. Dlatego niezwykle ważna jest wczesna diagnostyka, która pozwala na wykrycie nawet drobnych zmian nowotworowych.
Obecnie najskuteczniejszym badaniem diagnostycznym jest kolonoskopia, dzięki której można nie tylko wykryć zmiany nowotworowe, ale również usunąć polipy na jelicie, co zapobiega dalszemu rozwojowi raka.
Badanie kolonoskopem wystarczy wykonać raz na 10 lat, aby zmniejszyć ryzyko rozwoju raka jelita grubego o kilkadziesiąt procent (od 60% do nawet 90%)!
Symptomy i oznaki, na które należy zwracać uwagę
Badania przesiewowe to jedno, ale warto również obserwować swój organizm i reagować, gdy występują niepokojące objawy. Co ważne, nie wszystkie symptomy z poniższej listy oznaczają wyrok w postaci nowotworu jelita grubego, ale mimo wszystko należy je skonsultować z lekarzem, który skieruje na dalsze badania.
Do najczęściej występujących objawów raka jelita grubego zalicza się:
- krew występująca w stolcu i krwawienie z odbytnicy,
- nagła zmiana częstotliwości wypróżnień i ich rytmu (np. naprzemienne zaparcia i biegunki),
- zmiana kształtu stolca (na walcowaty, podłużny),
- nagła utrata wagi ciała,
- utrzymujące się zmęczenie,
- ból i częste skurcze brzucha,
- wymioty i nudności,
Pojedyncze symptomy nie oznaczają jeszcze choroby, ale mogą być alarmujące, więc wymagają konsultacji ze specjalistą. Zwłaszcza wystąpienie oznak z górnej części listy (przede wszystkim krwawienie i krew w stolcu) powinna być alarmująca.
Działania profilaktyczne
Pierwszym i najważniejszym działaniem profilaktycznym o największej skuteczności są systematyczne badania, którym należy się poddawać przynajmniej raz na 10 lat – zwłaszcza gdy znajdujesz się w grupie ryzyka (np. przypadki nowotworu jelita grubego w najbliższej rodzinie).
Ponadto warto zadbać także bardziej kompleksowo o siebie i swoje zdrowie, ponieważ niektóre czynniki chorobotwórcze można wyeliminować poprzez zmianę codziennych nawyków.
Działania profilaktyczne:
- aktywność fizyczna – szczególnie w przypadku osób cierpiących na otyłość lub prowadzących siedzący tryb życia,
- rezygnacja z używek (alkoholu i papierosów),
- wprowadzenie do diety produktów bogatych w błonnik (np. rośliny strączkowe, marchew, kasza jęczmienna itd.),
- zminimalizowanie tłuszczów roślinnych w codziennym jadłospisie,
- wywiad rodzinny, czyli sprawdzenie, czy w najbliższym otoczeniu występowały choroby, które zwiększają szansę na zachorowanie.
Należy pamiętać, że przyczyny powstawania nowotworu jelita grubego nie są jeszcze do końca znane, więc profilaktyka nie zabezpiecza w 100% przed rozwojem raka, ale zmniejsza ryzyko jego wystąpienia. Ponadto zmiana nawyków żywieniowych i codziennego trybu na zdrowszy mogą ochronić organizm przed rozwojem innych chorób groźnych dla życia.
W ramach programu „Krok w stronę zdrowia. Program badań przesiewowych raka jelita grubego" można wykonać bezpłatne badania kolonoskopowe w znieczuleniu. Program realizowany jest przy wsparciu środków finansowych z Unii Europejskiej, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 -2020, dotacji celowej z budżetu krajowego oraz wkładu własnego ZZOZ w Wadowicach.
Więcej informacji na temat kwalifikacji do programu, a także treści edukacyjnych na stronie www.kolonoskopiawadowice.pl
Źródła:
http://onkologia.org.pl/nowotwory-zlosliwe-jelita-grubego-c18-21/
