Rodzaje badań przesiewowych - rak jelita grubego

Opublikowano: 14 lipca 2022, 07:30

artykuł sponsorowany

Badania przesiewowe – czym są i dlaczego właściwie je robić? Są to badania diagnostyczne, których głównym celem jest określenie ryzyka wystąpienia danej choroby lub wczesne jej wykrycie, umożliwiające podjęcie konkretnych kroków medycznych. Przeprowadza się je na osobach, u których nie wystąpiły symptomy chorobowe lub u takich, które znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka.

Niestety, świadomość korzyści płynących z przeprowadzania badań tego typu wciąż jest bardzo niska, a przecież jest to nieoceniona metoda walki z chorobami, które wykryte we wczesnym stadium dają bardzo dobre rokowania. Tak jest właśnie w przypadku raka jelita grubego, czyli drugiego najczęstszego nowotworu w Polsce. To właśnie dzięki badaniom przesiewowym ta choroba nie musi być wyrokiem.

Warto przy tym pamiętać, że w początkowym stadium rak jelita grubego nie daje żadnych objawów, dlatego profilaktyka jest bezcennym źródłem wiedzy.

Badania przesiewowe raka jelita grubego

Badania przesiewowe raka jelita grubego należą do profilaktyki wtórej, mającej na celu wczesne wykrycie nowotworu. Poniżej charakterystyka najczęstszych badań przesiewowych, rozważanych w przypadku tej choroby.

Kolonoskopia

Zaletą tej metody jest możliwość dokładnego obejrzenia całego jelita grubego, a także pobrania materiału diagnostycznego. Uważa się, że dzięki doskonałej czułości badania endoskopowego, metoda ta daje największe szanse wykrycia choroby u pacjenta bezobjawowego.

Niestety badanie to nie należy do najprzyjemniejszy i wielu pacjentów obawia się jego przebiegu. Warto jednak wiedzieć, że wykonywane jest ono w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, co zmniejsza nieprzyjemne odczucia.

Samo badanie polega na wprowadzeniu w światło jelita endoskopu zakończonego kamerą. Wtłaczane pod ciśnieniem powietrze rozsuwa ścianki, dzięki czemu możliwe jest dokładne zbadanie jelita grubego na całej jego długości. Zaletą tej metody jest również możliwość wykonania biopsji czy pobrania podejrzanego wycinka.

Rak jelita grubego to podstępna choroba, która często rozwija się nawet 10 lat, zupełnie bezobjawowo. Dzięki kolonoskopii możliwe jest wczesne wykrycie choroby, co daje pacjentowi szansę na zupełne wyleczenie. Kiedy zapisać się na pierwsze badanie? Zgodnie z ogólnymi wytycznymi, najlepiej po ukończeniu 50. roku życia, chyba że w rodzinie odnotowano przypadki zachorowania na tę chorobę, wtedy czas ten należy skrócić.

Pamiętajmy, że kolonoskopię wykonuje się również w przypadku wystąpienia następujących objawów: ciągłe zaparcia lub biegunki, bolesne wypróżnienia, zmiany wyglądu stolca czy krwawienia z odbytu.

Badania na krew utajoną w kale

Badanie tego rodzaju jest nieinwazyjnym, prostym i łatwo dostępnym rozwiązaniem. Polega np. na wykorzystaniu reakcji barwnej. Zaletą tego typu badań jest ich niewygórowana cena, co sprawia, że badanie na krew utajoną jest bardzo często wybieranym przez pacjentów rozwiązaniem diagnostycznym.

Ta metoda posiada jednak pewne ograniczenia i wady, które w porównaniu z badaniem endoskopowym nie dają tak dużych możliwości wykrycia choroby.

Należą do nich m.in.:

fałszywie dodatnie wyniki,
brak możliwości określenia dokładnej przyczyny krwawienia,
niska czułość w przypadku zmian nowotworowych, znajdujących się w dalszej części jelita,
niemożność pobrania materiału diagnostycznego.

Per rectum

Per rectum, czyli badanie przez odbytnicę. Tego typu metoda diagnostyczna jest badaniem rutynowym, które budzi wiele nieprzyjemnych uczuć i obaw. Choć jest ono nieinwazyjne i łatwo dostępne, oczywistą jego wadą jest brak możliwości zdiagnozowania zmian chorobowych w dalszej części jelita. Niemożliwe jest również pobranie materiału diagnostycznego.

Rodzaje badań przesiewowych – podsumowanie

Przegląd najczęstszych badań przesiewowych jednoznacznie pokazuje, że nie istnieje badanie idealne. Każde wiąże się z większym lub mniejszym ryzykiem, ograniczeniami w postaci ceny lub dostępności. Korzyści z przeprowadzania badań przesiewowych stanowczo przewyższają jednak koszty.

Warto przy tym korzystać z programów, które umożliwiają np. bezpłatne przeprowadzenie badań. Taką możliwość daje projekt „Krok w stronę zdrowia. Program badań przesiewowych raka jelita grubego”.

W końcu zdrowie jest bezcenne, a jak głosi fragment przysięgi Hipokratesa, „lepiej zapobiegać niż leczyć”.

W ramach programu „Krok w stronę zdrowia. Program badań przesiewowych raka jelita grubego" można wykonać bezpłatne badania kolonoskopowe w znieczuleniu. Program realizowany jest przy wsparciu środków finansowych z Unii Europejskiej, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 -2020, dotacji celowej z budżetu krajowego oraz wkładu własnego ZZOZ w Wadowicach.

Więcej informacji na temat kwalifikacji do programu, a także treści edukacyjnych na stronie www.kolonoskopiawadowice.pl

Źródła:

Cieśla B., Cieśla P., Cieślak H., Znaczenie profilaktyki wtórnej w nowotworze jelita grubego,

Deptała A., Wojtukiewicz M. (red), Rak jelita grubego, Wydawnictwo Termedia, Poznań 2018,

Grochowicz P., Kołodziejczak M., Ziembikiewicz A. Choroby odbytu, odbytnicy i jelita grubego, I. Borgis, Warszawa 2004,

Stec R., Badania przesiewowe w raku jelita grubego, [dostępne w:] Współczesna Onkologia (2006) vol. 10,

Wideł M. S, Wideł M., Mechanizmy przerzutowania i molekularne markery progresji nowotworów złośliwych. I. Rak jelita grubego, Postępy (online), 2006,

artykuł sponsorowany